Een nieuwe staatsvorm

Uit: Nieuwe politiek van Andreas 2003

Democratie of bureaucratie?

In een democratie wordt het land bestuurd door het volk. (Demos is Grieks voor het volk.) In een bureaucratie wordt het land bestuurd door mensen die de gehele dag achter hun bureau zitten. Dit zijn vooral de hogere ambtenaren op de ministeries en de stadhuizen. Eens in de vier jaar mogen wij kiezen voor een politicus, die dan in de 'regering' of in de tweede kamer 'voor ons' het woord voert. Als wij radicaal anders kiezen, krijgen we een paar andere politici in de 'regering'. Maar wat voor macht heeft die 'regering'? De topambtenaren blijven zitten waar ze zitten. Als er een nieuwe minister komt, moet hij samenwerken met goed georganiseerde topambtenaren. Als de minister te goed is, sturen een paar topambtenaren hem naar de tweede kamer met verkeerde informatie. Na enige tijd laten ze informatie lekken en komt de kamer er achter dat de minister ze heeft voorgelogen. Dan kan de minister vertrekken, terwijl de topambtenaren blijven zitten waar ze zitten. Ons land is dan ook geen democratie, maar een bureaucratie.

In de USA gaat dat anders. Als men een nieuwe president kiest, stelt de president ministers aan. Deze ministers kiezen zelf hun topambtenaren. Wordt er een nieuwe president gekozen, dan verdwijnt het grootste deel van de ambtelijke top en komt er vers bloed in de top van de ministeries. Dat biedt veel meer mogelijkheden voor maatschappelijke vernieuwing. Het politieke systeem in de USA is daardoor veel minder star dan de politieke systemen in Europa.

Ik stel voor, om in het vervolg topambtenaren in tijdelijk dienstverband aan te nemen, voor de tijd dat een regering aanblijft. Komt er een nieuwe regering, dan eindigt automatisch het dienstverband van de topambtenaren. Een nieuwe minister of staatssecretaris kan dan zijn/haar eigen ambtelijke top samenstellen. Dan is hij/zij ook werkelijk verantwoordelijk voor het gevoerde beleid.

De USA heeft geen beter politiek systeem dan wij. Het systeem is meer flexibel. Tegelijkertijd is het ook erg vatbaar voor manipulatie met geld. In de verkiezingscampagnes gaat ontzettend veel geld om. Waar komt dit geld vandaan? Hoe verhinder je, dat de georganiseerde misdaad 'hun' kandidaten steunt? En hoe verhinder je, dat deelname aan politieke processen beperkt wordt tot rijkelui? Het is de laatste jaren herhaaldelijk voorgekomen dat een zoontje van een superrijke familie een reclamebureau in huurde en via dure t.v-reclame zijn eigen verkiezing regelde. Gebrek aan politieke ideeën is in zo'n situatie eerder een voordeel dan een nadeel. Op deze wijze functioneert een politiek systeem niet.

Na de aanslag op het WTC in New York op 11 september 2001 heeft president Bush feitelijk een staatsgreep gepleegd. Hij heeft er heel snel heel veel maatregelen doorgedrukt, die de democratie in de USA ernstig bedreigen. De regering Bush bleek zich ook niets aan te trekken van de mensenrechten. In zo’n geval wreekt het zich als er geen stabiele ambtelijke top is.

Wat is nu beter:

• Een ambtelijke top die verstard is en veranderingen tegen werkt.
• Een ambtelijke top die na iedere verkiezing volledig vernieuwd wordt en die feitelijk met de ‘waan van de dag’ bestuurt.

Deze vraag kan niet in algemene zin beantwoord worden. In de USA heeft men vooral behoefte aan meer stabiliteit. In Nederland hebben we vooral behoefte aan meer flexibiliteit.

Wie mag meepraten?

In het westen heerst het idee, dat iedereen mag stemmen, maar dat slechts een paar gekozen mensen mogen meebeslissen. Ook stelt de politieke elite, dat iedere stem evenveel waard is als iedere andere stem. Bovendien heeft men aan iedereen stemrecht gegeven. Concreet betekent dit, dat de stem van iemand die politiek geïnteresseerd en goed geïnformeerd is, even zwaar telt als de stem van iemand die niet weet waarvoor hij stemt. Voor de politieke elite is dit erg gemakkelijk. De grote massa van MGK-ers (Minimaal Geïnteresseerde Kiezers) vraagt niet om uitleg, maar om plat vermaak. En zij bepaalt, wie er in de regering komen. De mensen die wel om uitleg vragen en die wel willen meepraten, vormen een kleine minderheid, die men gemakkelijk kan overstemmen. Een dergelijk politiek systeem kan men niet democratisch noemen. Het is immers niet het volk (de demos) dat bestuurt, maar een door het volk gekozen elite van politieke manipulatoren.

Kartelvorming in de media:

In de jaren '20 vond IG Farben in Duitsland een manier uit om steenkool te vergassen, zodat men van steenkool brandstof kon maken voor auto's en tanks. In de USA waren de Rockefellers rijk geworden aan de handel in olie. Zij controleerden het bedrijf Standard Oil (het huidige Esso of Exxon) en de Chase Manhattan Bank. Omdat zij geen concurrentie wilden met IG Farben, sloten ze een kartelovereenkomst. IG Farben en Standard Oil gingen samenwerken onder de naam IG Chemie Zwitserland. Dit bedrijf betaalde de opleiding van Hitler, Goebbels en Göring en zorgde voor hun machtsovername. Na de oorlog vonden de geallieerden documenten in Berlijn, waarvan men zich rot schrok. De opkomst van Hitler was mogelijk geworden door de kartelvorming tussen IG Farben en Standard Oil. Om herhaling te voorkomen, nam men kartelwetten aan. Men verbood de vorming van bedrijven met een monopolie-positie.

In de jaren '80 van de 20e eeuw koos de bevolking van de USA een seniele bejaarde als president. Ronald Reagan voerde een economisch beleid, dat een kopie leek van het beleid in de jaren '20. Dit beleid leidde toen tot de beurskrach van 1929 en de depressie van de jaren '30. Ronald Reagan's beleid leidde tot de beurskrach van 1989. (Zie Dr. Ravi Batra, The Great Depression of 1990)

Waarom koos het volk van de USA een seniele bejaarde als president? Omdat zij gemanipuleerd werd door de media. In de media is al heel lang kartelvorming aan de gang. Deze kartelvorming heeft de opkomst van Ronald Reagan mogelijk gemaakt. En Ronald Reagan heeft de kartelwetten zodanig verzwakt, dat ze nauwelijks nog betekenis hebben.

In 2000 kwam George Bush in de USA aan de macht. Zijn sociaal-economische beleid is nog veel slechter dan dat van Reagan. Dit heeft er zelfs toe geleid, dat een groep winnaars van de Nobelprijs voor economie zich in het openbaar tegen hem keerden. De regering Bush was heel erg snel met het schikken van een zaak tegen Microsoft. Als er één bedrijf is dat op grove wijze voor monopolist speelt, is het wel Microsoft. Hoeveel geld heeft de campagne van Bush gekregen van Microsoft?

In Europa zien we dezelfde kartelvorming. In Italië heeft Berlusconi heel veel mediamacht via zijn sattelietzenders. Deze mediamacht heeft hij gebruikt om politieke macht te verkrijgen. En Berlusconi wordt verdacht van banden met de mafia. In Groot Brittanië heeft Rupert Murdoch zeer veel mediamacht via dagbladen (zoals de Sun) en sattelietzenders (Skychannel). Zijn macht is zo groot, dat Toni Blair contact met hem moest zoeken, om te voorkomen dat Rupert Murdoch hem zou gaan tegenwerken. In Nederland zien we ook een steeds verdere concentratie van massamedia en steeds minder concurrentie. Blijkbaar zijn we de lessen van de tweede wereldoorlog vergeten. Kartelvorming mag weer, zelfs als dat leidt tot een derde wereldoorlog.

Kartelvorming in de media is veel gevaarlijker dan kartelvorming in de energievoorziening of andere kartelvorming. Als de informatievoorziening in de handen komt/is van een kleine criminele elite, dan biedt dit de mogelijkheid tot vergaande manipulatie van de bevolking. Kartelvorming in de media dient daarom krachtig te worden bestreden.

Extra zorgwekkend is daarbij het volgende. Met de illegale drugshandel worden gigantische vermogens verdiend. Vermoedelijk bedraagt de jaaromzet in illegale drugs wereldwijd ca. 2.000 miljard dollar. Hoeveel massamedia kun je met dergelijk geld kopen? Hoe voorkom je dat drugskartels massamedia opkopen en de informatievoorziening in hun greep krijgen? Om de vrijheid van meningsuiting te redden is legalisatie van alle drugs noodzakelijk.

Beperking van stemrecht:

Waarom zijn de westerse staatsvormen zo vatbaar voor manipulatie door de massamedia? Omdat de westerse staatsvormen gebouwd zijn op het stemrecht van een enorme massa ongeïnteresseerde mensen. Door stemrecht te geven aan mensen die niet weten waarop of waarvoor ze stemmen, heeft men ontzettend veel macht aan de massamedia gegeven. En de massamedia worden beheerst door een paar superrijken. Hoe kan men zo'n systeem democratisch noemen?

Het zou beter zijn om het stemrecht te beperken tot mensen die weten waarvoor zij kiezen. Dat heb ik besproken in het hoofdstuk 'Beperking kiesrecht'. Maar het besproken systeem is ingewikkeld, kostbaar en fraudegevoelig. En er is een beter systeem.

Ons systeem functioneert niet meer:

In een democratie beslist het volk. Een staatsvorm is dus alleen democratisch als het volk beslist. Dat vergt een totaal andere organisatie van de staat.

In de loop der jaren is de deelname aan de democratie sterk teruggelopen. Per 1 januari 1997 waren slechts 302.686 mensen lid van een politieke partij. De grote vier partijen hadden op 1 januari slechts 216.891 leden. (CDA 90.400, PvdA 60.907, VVD 52.354, D66 13.230) Groen Links en de SP hadden samen 31.626 leden, een kwart van het aantal leden van de regeringspartijen. Toch hebben deze partijen nauwelijks invloed op het bestuur van het land. Drie regeringspartijen met slechts 126.491 leden bepaalden het beleid. Dat is slechts 0,8 % van de bevolking. En het meerendeel van de partijleden neemt niet actief deel aan besluitvormingsprocessen. Slechts 1,9% van de bevolking is lid van een politieke partij. Bijna 10% van de bevolking is lid van natuur en milieu organisaties.

De Vereniging tot Behoud van Natuurmonumenten heeft ruim drie keer zoveel leden als alle politieke partijen tesamen !!!

Slechts een klein deel van de leden van politieke partijen bezoekt partijbijeenkomsten en wordt betrokken in de besluitvorming. Dat kun je geen democratie meer noemen. De democratie kan alleen functioneren als voldoende mensen deelnemen aan de politieke processen. Als je democratische rechten wilt, moet je ook je democratische plichten nakomen.

In Nederland leefde de politieke belangstelling even op door de clown Pim Fortuyn. Deze man omringde zich met zulk gajes (notabene een oordeel van een tijdelijke fractievoorzitter van de Lijst Pim Fortuyn), dat deze groep alleen maar schade heeft aangericht en het cynisme heeft doen toenemen. De moord op Pim Fortuyn staat daar helemaal los van. Als Fortuyn niet vermoord was, was hij verschrikkelijk door de mand gevallen. Afgaande op zijn eerdere gedrag neem ik aan, dat als hij minister geworden was, hij binnen twee maanden gestopt was met de woorden: "Daar heb ik geen zin meer in".

Democratie van de basis:

In het oude systeem zetten we eens in de vier jaar een kruisje. Of we kunnen op een knop van een stemcomputer drukken. Daarmee verklaren we ons akkoord met de gevestigde orde.

Dit systeem stamt uit de tijd dat de mensen niet konden lezen of schrijven. De werkgever vertelde zijn werknemers waar ze hun kruisje moesten zetten, en dat noemde men dan democratie.

Inmiddels kunnen we wel lezen en schrijven. Als je een beetje oplet en de juiste krant leest, ben je veel beter geïnformeerd dan het gemiddelde kamerlid. Dat is geen fout van het gemiddelde kamerlid. Hij kan het niet helpen, dat hij voortdurend met zijn neus in zware rapporten moet zitten, en iedere vergadering in zijn specialisme moet bijwonen om betrokken te blijven bij de besluitvorming. Hij heeft geen tijd om zich op de hoogte te stellen van de realiteit. Hij wordt door zijn collega's gevangen gehouden in een web van ondoorzichtige afspraken.

Vrijwel iedereen ziet in, dat het huidige politieke bestel niet meer werkt. Dat blijkt ondermeer uit de daling van het aantal partijleden en het gebrek aan interesse voor algemene politiek. We hebben gewoon het vertrouwen verloren in de politiek. Sommige politici hebben dat ingezien en spraken over een kloof tussen de politiek en het volk. Toen heeft het kabinet Lubbers een troep deskundigen met een sterke CDA-signatuur ingezet om te bestuderen of er een kloof was. Deze deskundigen konden geen kloof ontdekken. Ze zouden een ravijn nog niet ontdekken, als ze er invallen.

We hebben een nieuw politiek bestel nodig, waarbij de gewone man of vrouw veel meer betrokken is. Daarbij denk ik aan het volgende systeem:

1. Er worden basisgroepen gevormd van 10 tot 20 mensen. Iedereen kan een dergelijke groep beginnen. Je kunt zo'n groep per straat of buurt opzetten, of op basis van levensovertuiging.
2. Iedere basisgroep wijst één vertegenwoordiger aan. Deze vertegenwoordiger wordt afgevaardigd naar een groep van niveau 2.
3. Een groep op niveau 2 bestaat uit 10 tot 20 vertegenwoordigers van evenveel basisgroepen. Een groep op niveau 2 vertegenwoordigt tesamen 100 tot 400 mensen. (10*10=100, 20*20=400.) Iedere groep 2 wijst weer één vertegenwoordiger aan, die wordt afgevaardigd naar groep 3.
4. Een groep 3 bestaat uit 10 tot 20 vertegenwoordigers, die ieder 100 tot 400 mensen vertegenwoordigen. Groepen drie vaardigen één vertegenwoordiger uit naar een groep 4. Een groep 4 bestaat weer uit 10 tot 20 vertegenwoordigers.

In onderstaande tabel kun je zien hoeveel mensen een lid van een bepaalde groep vertegenwoordigt:

Basisgroep:

Ieder mens vertegenwoordigt zichzelf en eventuele kinderen en partner(s)

Groep 2:

Leden vertegenwoordigen 10 tot 20 personen.

Groep 3:

Leden vertegenwoordigen 100 tot 400 personen.

Groep 4:

Leden vertegenwoordigen ca. 3.500 personen.

Groep 5:

Leden vertegenwoordigen ca. 50.000 personen.

Groep 6:

Leden vertegenwoordigen ca. 750.000 personen.

Als groep 6 uit 15 leden bestaat, vertegenwoordigen zij ca. 11 miljoen mensen. Zij zijn dan feitelijk de regering van ons land. De leden van groepen 5 vormen tesamen zo'n 150 tot 300 personen. Zij zijn dan feitelijk de volksvertegenwoordiging. (Dit geldt voor Nederland met een bevolking van 16 miljoen. In landen met meer inwoners zullen groepen van niveau 7 moeten worden gevormd. In China en India zelfs groepen van niveau 8.)

• Iedere groep van ieder niveau komt zo vaak bijeen als de leden dat wenselijk achten. Bij de lagere groepen zal dat vaak eens per week tot eens per maand zijn. Bij groepen van hogere niveau's zal men vaker bijeenkomen.
• Basisgroepen bestaan meestal uit mensen uit dezelfde wijk en kunnen gemakkelijk fysiek bij elkaar komen in een buurthuis. Dit zou men bijvoorbeeld wekelijks, eens in de twee weken of eens in de maand kunnen doen, al naar gelang men zelf nodig vindt.
• Leden van hogere groepen hebben verantwoordelijkheid genomen en dienen vaker contact te hebben.
• Leden in groepen van niveau 2 en 3 wonen soms dicht genoeg bij elkaar om regelmatig fysiek bij elkaar te komen. In andere gevallen kunnen ze communiceren via internet.
• Vertegenwoordigers van hogere groepen wonen vaak ver uit elkaar. Het is dan onhandig om vaak fysiek bij elkaar te komen. Zij kunnen communiceren via internet.
• Internet ontwikkelt zich heel snel. Wanneer breedband internet gemeengoed is geworden, kan men video-vergaderen via internet. Feitelijk is daarvoor alleen een besloten internet chat-room nodig met streaming video. Technisch is dat geen enkel probleem. Alleen de bandbreedte is nu (augustus 2003) nog een probleem, dat vermoedelijk binnen twee jaar helemaal is opgelost.

Excuses voor de technische taal hierboven. Een internet chat-room is een virtuele (alleen in het computernetwerk bestaande) ontmoetingsplaats. Streaming video wil zeggen, dat de video vloeiend binnenkomt via je internetverbinding. Dat kan alleen als er voldoende bandbreedte is. Bandbreedte slaat op de hoeveelheid gegevens die via een verbinding overgebracht kan worden.

Als een groep niet tevreden is over zijn vertegenwoordiger, wordt hij/zij vervangen. Als veel basisgroepen ontevreden zijn, zullen de hogere groepen vaak veranderen van samenstelling. In principe kan een regering in een paar weken tijd vervangen worden, zonder verkiezingen en zonder retoriek. Als vertegenwoordiger van een groep dien je de leden van jouw groep te overtuigen. Als je dat niet op eenvoudige wijze kunt, word je snel vervangen.

Sommige mensen zullen tegenwerpen, dat dit systeem alleen werkt met mensen die tijd en energie willen investeren in politiek. Sommige mensen zullen nooit deelnemen aan een basisgroep. Deze mensen hebben in dit systeem niets te vertellen. Maar is dit een bezwaar? Waarom moeten we iemand democratische rechten geven, als hij/zij zijn democratische plichten verzaakt? Als iemand niet mee wilt praten, moeten we dan wel naar hem of haar luisteren?

Afgezien daarvan: Zodra iemand echt een probleem heeft met een bepaald beleid meldt hij/zij zich snel genoeg aan bij een basisgroep om zijn/haar mening te geven en op een ander beleid aan te dringen. Mensen hebben geen zin meer om eens in de vier jaar te stemmen op mensen, die nauwelijks van elkaar verschillen en die hun persoonlijke mening niet mogen geven, wanneer deze strijdig is met de partijlijn. Als er iets is dat de democratie ondermijnt, dan zijn het wel de partijhiërarchie en de partijlijn.

De invoering van dit systeem kan heel eenvoudig gebeuren. We beginnen eenvoudig met het vormen van basisgroepen. Als we 10 basisgroepen hebben, beginnen we een groep 2. Als we 10 groepen 2 hebben, beginnen we een groep 3. Enzovoort. Als we 10 groepen 6 hebben, vormen we de meerderheid. (In Nederland met een bevolking van 16 miljoen. In landen met meer inwoners zullen groepen van niveau 7 moeten worden gevormd. In China en India zelfs groepen van niveau 8.) Dan zetten we het oude systeem eenvoudig opzij.

Verbeterde communicatie:

In het huidige systeem verloopt de communicatie tussen de beroepspolitici en het gewone volk moeizaam. Als er ernstige problemen zijn, willen politici nog wel eens een woordvoerder aanhoren. En in verkiezingstijd willen ze graag balonnetjes uitdelen en met kleine kinderen op de foto. Hun p.r.-medewerkers hebben ze namelijk wijsgemaakt, dat dat vertrouwen wekt. Alsof mensen die schaamteloos mediamisbruik maken van kleine kinderen betrouwbaar overkomen!

In het hierboven voorgestelde systeem is de communicatie direct en eenvoudig. In de basisgroepen bespreekt men alles wat de leden van een basisgroep dwars zit. De vertegenwoordiger van de basisgroep bespreekt de zaak in een groep 2. Als op dit niveau een probleem kan worden opgelost, wordt dat meteen gedaan. Anders brengt de vertegenwoordiger van die groep 2 het in bij een groep 3. Dit proces zet zich voort, totdat het probleem is opgelost of totdat het de aandacht heeft van de hoogste groep: de feitelijke regering.

Als de regering met een probleem zit, wordt dat besproken in de groepen die zij vertegenwoordigen. Men bespreekt het probleem in de groepen van het op één na hoogste niveau. De leden van die groepen zetten de bespreking voort in de groepen van lagere niveau's, totdat de basisgroepen ingeschakeld zijn. Nadat de basisgroepen het probleem hebben besproken, keert hun mening terug via hun vertegenwoordigers naar de regering. Binnen twee maanden heeft de regering dan een overzicht van de wil van het volk en van alle mogelijke oplossingen. Men kan dan beslissingen nemen waarop het volk is voorbereid en die het volk begrijpt.

Vanuit de basisgroepen zullen een aantal ideeën naar boven komen. Steeds wanneer de ideeën een niveau hoger komen, worden ze gefilterd. De beste ideeën blijven uiteindelijk over en bereiken de top.

Wanneer een idee afgewezen wordt, kan de groep die het idee afwijst dit motiveren in een uitleg op internet. Mensen in een basisgroep kunnen dan kennisnemen van deze motivatie. Dat maakt acceptatie van andere ideeën dan het eigen idee gemakkelijker.

Als de staat op deze wijze bestuurd wordt, vermindert de behoefte aan actievoeren en demonstreren. Acties en demonstraties zijn een teken dat de regering niet luistert naar het volk en niet communiceert met het volk.

Andreas

Ik ben beschikbaar voor brainstorm-sessies, lezingen en seminars. Klik hier voor meer informatie