Twee maal geel is rood

Uit: Nieuwe Politiek 2003

Geen wraak, wel preventieve detentie:

Na een zwaar misdrijf roepen veel mensen om hardere en strengere straffen uit wraakgevoelens. Als men zich in de achtergrond van de meeste criminelen verdiept, komt men er meestal achter, dat deze mensen zelf slachtoffer zijn van hun ouders en hun sociaal-economische achtergrond. Het is niet redelijk om deze mensen te straffen. Een ander deel van de criminelen heeft last van ADHD of andere stoornissen. Veel criminelen zijn niet in staat om volgens onze regels te leven. Het straffen van deze mensen lijkt me ook onredelijk.

Het is echter nog onredelijker om deze mensen vrij te laten rondlopen. Een valse hond laat men inslapen. Een vals mens dient men vast te zetten, totdat deze genezen is. Is genezing niet mogelijk, dan is in vrijheidstelling verkeerd. Mensen die een gevaar zijn voor andere mensen kan men niet vrij laten rondlopen.

Eind 19e eeuw was er in New York een vrouw met ongeneeslijke TBC. Zij was zelf resistent tegen de TBC en had nergens last van. Ze besmette wel andere mensen. Tegen haar wil werd ze levenslang geïnterneerd als preventieve maatregel. Zij had geen misdaad begaan, maar werd wel vastgezet. Gewoon omdat ze gevaarlijk was voor andere mensen.

Het vastzetten van gewelddadige criminelen is een soortgelijke preventie.

Zijn moordenaars zware criminelen?

Veel mensen zien moord en doodslag als de ernstigste misdrijven. In veel gevallen kan men de daders het misdrijf nauwelijks aanrekenen. Voorbeelden:

• Iemand wordt jarenlang getreiterd. Op zeker moment is hij het zat en begint om zich heen te slaan, waarbij er een dooie valt.
• Een vrouw wordt jarenlang mishandeld en geterroriseerd door haar man, voor wie ze doodsbang is. Op zeker moment steekt ze hem dood.
• Een man ontdekt, dat hij bedrogen wordt door zijn vrouw en zijn beste vriend. Hij schiet ze allebei dood.
• Twee mannen in een achterstandswijk hebben al 10 jaar ruzie met elkaar, maar kunnen elkaar niet ontlopen. Op een dag loopt het uit de hand en valt er een dooie.

Geen van deze gevallen is fraai. Maar is de dader een crimineel of een slachtoffer van de omstandigheden? En hadden de vermoordde of doodgeslagen slachtoffers niet een belangrijk aandeel in het drama? Misschien kun je in bovenstaande situaties beter spreken van een psycho-sociaal ongeluk dan van een misdrijf.

Dat wil niet zeggen, dat we de dader niet moeten opsluiten. De meeste daders van dergelijke psycho-sociale ongelukken verlangen straf en boetedoening. Deze is ook essentieel om met hun schuldgevoelens klaar te komen. Bovendien is psycho-therapeutische behandeling voor deze daders wenselijk.

Heel belangrijk is ook de kans op herhaling. Bij bovenstaande gevallen is de kans op herhaling klein. Er zijn dus geen extra (straf-)maatregelen nodig om de maatschappij te beschermen.

Er zijn ook moordenaars, die mensen doden om er zelf beter van te worden. Bijvoorbeeld:

• Mensen die moorden om een erfenis;
• Mensen die een concurrent vermoorden;
• Huurmoordenaars: mensen die onbekenden vermoorden tegen betaling.

Deze drie categorieën moordenaars zijn wel degelijk zware criminelen en dienen ook te worden opgesloten bij zware criminelen. Het gaat om mensen, die veel te weinig respect hebben voor de rechten en de persoonlijke integriteit van medemensen.

Zijn pedofielen zware criminelen?

Veel praktiserende pedofielen zijn zelf in hun jeugd misbruikt. Vaak hebben ze van huis uit de verkeerde normen en waarden meegekregen. Sommige mensen redeneren:

Veel mensen met een incestverleden beheersen zich en worden geen pedofiel. De mensen die wel pedofiel worden, kiezen daar zelf voor.

Misschien hebben degenen die zich beheersen van nature (genetisch) meer zelfbeheersing. Of misschien hebben ze een hoger I.Q., en hoger E.Q. of een hogere algemene ontwikkeling. Ik ben van mening, dat men pedofielen niet verantwoordelijk kan stellen voor hun daden. Pedofilie is geen bewuste keuze, die men kan beheersen. Het is eerder een ziekte, waartegen we (nog) weinig kunnen doen. Zolang deze ziekte niet genezen kan worden, dienen we (praktiserende) pedofielen te isoleren van de maatschappij. Dat betekent automatisch levenslange opsluiting in een inrichting speciaal voor pedofielen.

Men dient hierbij onderscheid te maken tussen mensen met pedofiele verlangens die zich beheersen en praktiserende pedofielen. Mensen die zich beheersen, dienen we met rust te laten. Wanneer van iemand bewezen is, dat hij (zij) een kind seksueel misbruikt heeft, volgt automatisch levenslange opsluiting of opsluiting tot genezing 100% zeker is. Aangezien op dit moment (2003) genezing niet 100% zeker is, dienen we praktiserende pedofielen levenslang op te sluiten.

Ik zou willen stellen:

• Seksueel misbruik is een ernstig misdrijf en moet voorkomen worden. Speciaal kinderen dienen extra beschermd te worden.
• Volwassenen die kinderen seksueel misbruiken, zijn psychisch ernstig gestoord. Zij horen niet thuis tussen gewone of zware criminelen. Ze dienen wel opgesloten te worden, totdat zeker is, dat ze genezen zijn.

In het verleden zijn pedofielen losgelaten, die zich daarna weer aan kinderen vergrepen hebben. Dit mag niet meer voorkomen.

Sommige mensen zeggen:

80% van de pedofielen valt niet in herhaling. Je kunt toch niet 80% vasthouden omdat die andere 20% in herhaling valt?

Onderzoekers van de Van der Hoeven Kliniek ontdekten, dat de recidive (herhaling) veel hoger ligt:

Bij zedendelinquenten (verkrachters, pedofielen, lustmoordenaars) werd 55% opnieuw veroordeeld voor een gewelddadig delict. Bij 35% ging het om zedendelicten. Bij psychopaten met seksuele afwijkingen ligt het recidivepercentage op 80%. (NRC 26 feb. 2003.)

Volgens een Noord-amerikaans onderzoek:

Na 20 jaar liggen de recidive-percentages op 39% voor verkrachters en 52 procent voor pedofiele daders. (NRC 26 feb. 2003.)

Ik zou willen stellen:

35% tot 52% valt wel in herhaling en maakt dan vaak meerdere slachtoffers. Het is onbekend welke pedofielen in herhaling vervallen. Daarom is het in feite een russische roulette met het welzijn van kinderen. Voor iedere drie pedofielen die men vrijlaat, worden minstens vijf kinderen seksueel misbruikt en psychisch zwaar beschadigd. Wanneer de overheid onder zulke omstandigheden pedofielen vrijlaat, pleegt zij een misdaad tegen haar eigen burgers.

Op grond van het bovenstaande dienen we te besluiten om pedofielen nooit meer vrij te laten. Ik ben er voorstander van, om pedofielen levenslang op te sluiten in een inrichting speciaal voor pedofielen. Hierbij kan men denken aan een therapeutische gemeenschap, waar veroordeelde pedofielen de rest van hun leven wonen, werken en leven. Binnen de omheining hebben ze in principe alle vrijheid, maar ze mogen het terrein niet af. In ieder geval niet zonder begeleiding.

Bij pedofielen is er meestal geen groot ontsnappingsgevaar. Men kan niet terugvallen op een crimineel netwerk. Als een pedofiel op straat herkend wordt, is hij zijn leven niet zeker. Als een pedofiel ontsnapt, kan zijn signalement verspreid worden via de t.v. Dat zullen de meeste pedofielen willen vermijden.

Er zijn mensen, die zelf geen pedofiel zijn, maar die wel kinderen misbruiken voor geldelijk gewin. Men maakt bijvoorbeeld pornofilms met kinderen, om deze daarna te verkopen. Of men dwingt kinderen tot prostitutie. Of men ontvoert een kind om dit kind tegen betaling te laten gebruiken door een pedofiel. In deze gevallen gaat het om zware criminaliteit. Dit soort daders dienen ook te worden opgesloten bij zware criminelen. Dit soort daders hebben veel te weinig respect voor de rechten en de persoonlijke integriteit van medemensen.

Zijn roofovervallers zware criminelen?

Bij een roofoverval wordt men beroofd van bezittingen met behulp van geweld of onder dreiging met geweld. Door geweld te gebruiken of door er mee te dreigen, laat de dader van een roofoverval zien, dat hij/zij geen respect heeft voor de rechten en de persoonlijke integriteit van medemensen. Dit tast het fundament van vertrouwen in de rechtsstaat en de samenleving aan, dat mensen gewoonlijk hebben. Slachtoffers van gewelddadige criminaliteit verliezen dat vertrouwen. Het vertrouwen in de samenleving is een onvervangbaar kapitaal, dat plotseling wordt vernietigd door de roofovervaller. Het vernietigen van dit vertrouwen leidt tot een groter verlies, dan het verlies aan geld of bezittingen. Zonder dit vertrouwen kan men zich niet veilig voelen en heeft men eigenlijk geen leven meer. Een roofovervaller dient dus te worden gelijkgesteld met een huurmoordenaar. Hij vernietigt het leven van een willekeurig mens om er zelf beter van te worden.

Maar de roofovervaller moordt toch niet? Dat doet hij wel. Zelfs als hij alleen maar dreigt met een namaakpistool, vernietigt hij een mensenleven. Het slachtoffer verliest het vertrouwen en het plezier in het leven. Na een roofoverval is het leven ineens niet leuk meer. Hij vernietigt dus wel degelijk een mensenleven, hoewel het slachtoffer wel blijft ademhalen.

Wat zijn zware criminelen?

Zware criminelen zijn mensen, die veel te weinig respect hebben voor de rechten en de persoonlijke integriteit van medemensen. Men doodt, verwondt of bedreigt willekeurige mensen met verwonding of de dood om er zelf beter van te worden. Het gaat ook om willekeurige mensen en niet om mensen, waarmee men ruzie heeft.

Stel: Jan is opgelicht door Piet en is financieel geruïneerd. Piet heeft geld in overvloed. Jan koopt een pistool en dwingt Piet tot 'terugbetaling'. Is dit zware criminaliteit of gerechtvaardigde wraak? Jan berooft niet een willekeurig medemens, maar Piet die hem geruïneerd heeft. In dit geval zijn er zeer sterke verzachtende omstandigheden. Als Jan een willekeurige winkelier of voorbijganger berooft, dan is er geen verzachtende omstandigheid.

Criminelen die willekeurige mensen doden, verwonden of bedreigen zijn gewoon valse mensen. Valse honden laat men inslapen. Wat doen we met valse mensen? Een behoorlijk deel van de mensen pleit voor de doodstraf. Dat vind ik geen goed idee. In een apart hoofdstuk heb ik dit gemotiveerd. Naar mijn mening, dienen we valse mensen onschadelijk te maken. Daarbij denk ik vooral aan isolatie van de maatschappij. In de praktijk komt dit neer op een gevangenis.

Valse mensen kun je niet 'genezen' tijdens een gevangenisstraf van enkele maanden. Als mensen eenmaal vals zijn, is er behoorlijk veel tijd nodig om deze mensen te heropvoeden. Dat duurt jaren. Mensen die zich voor de eerste keer schuldig maken aan zware criminaliteit, dienen daarom te worden veroordeeld tot een langdurige heropvoeding. Daarbij denk ik aan vijf jaar. Korte straffen voor valse mensen werken averechts. Justitie geeft dan het signaal, dat het niet zo erg is. Bovendien stelt men dan de gewone burgers willens en wetens bloot aan het geweld van valse mensen. Dat is noch ethisch noch politiek te verantwoorden. Daarom dienen we zware criminelen per definitie voor lange tijd te isoleren van de samenleving.

Zware criminelen op herhaling:

In 1983 werden Freddy Heineken en zijn chauffeur Ab Doderer ontvoerd door Frans Meijer, Willem Holleeder, Jan Boellaard, Martin Erkamps en Cor van Hout. Jan Boellaard, kreeg twaalf jaar celstraf en werd later veroordeeld tot nog eens twintig jaar wegens moord op een douanier tijdens een mislukte cocaïnesmokkel. Martin Erkamps, werd gearresteerd in Spanje met een wagen vol hasj. Cor van Hout werd in 1998 veroordeeld tot vierenhalf jaar cel wegens drugshandel en wapenbezit.

Ik weet niet zoveel van de achtergrond van deze criminelen. En hun persoonlijke achtergrond is ook niet interessant voor het volgende betoog. Ik neem aan, dat de vijf ontvoerders al voor de ontvoering eerder het één en ander hebben uitgehaald. Het komt zelden voor dat criminelen hun loopbaan beginnen met een ontvoering. Om een ontvoering zoals die van Heineken en Doderer op te kunnen zetten, moet je de weg kennen in het criminele circuit. Ik ga er dus van uit, dat de vijf ontvoerders voor 1983 al eerder met de politie in aanraking geweest zijn voor geweldsmisdrijven.

Herhaling van zware criminaliteit zwaar bestraffen:

Stel je eens het volgende systeem voor:

1. Iemand die voor het eerst een geweldsdelict pleegt, krijgt 5 jaar heropvoeding plus voorwaardelijk levenslang met een proeftijd van 20 jaar. Als die persoon in de 20 jaar na zijn veroordeling weer een geweldsdelict pleegt, krijgt hij/zij automatisch levenslang.
2. Iemand die voor de tweede keer voor de rechter moet komen wegens een geweldsdelict, krijgt automatisch levenslang indien het delict tijdens zijn proeftijd van 20 jaar is gepleegd. Deze dader komt dus maximaal twee keer voor de rechter voor een geweldsdelict. Bij de tweede keer is het gewoon: "Game over".
3. Iemand die voor de tweede keer voor de rechter moet komen wegens een geweldsdelict na de proeftijd van 20 jaar krijgt minimaal 10 jaar gevangenisstraf plus voorwaardelijk levenslang met een proeftijd van 40 jaar. Stel dat iemand op zijn 15e voor het eerst veroordeeld wordt wegens een geweldsdelict en op zijn 36e weer. Deze dader komt op zijn 46e vrij en kan dan een derde geweldsdelict plegen. Als hij voor zijn 76e opnieuw een geweldsdelict pleegt, krijgt hij levenslang. Dan is het bij de derde keer: "Game over". Er zijn niet veel 76-plussers die geweldsdelicten plegen. Mocht het een keer voorkomen, dan krijgt hij minimaal 10 jaar gevangenisstraf plus voorwaardelijk levenslang met een proeftijd van 40 jaar. Het is niet waarschijnlijk, dat zo iemand nog een vierde keer voor een geweldsdelict voor de rechter hoeft te komen.
   Het komt heel weinig voor, dat iemand 20 jaar lang normaal leeft en dan opeens weer een geweldsdelict pleegt. Deze situatie zal heel weinig voorkomen.
4. 4. Indien de volgens punt 1 veroordeelde binnen twintig jaar na veroordeling opnieuw een geweldsmisdrijf pleegt, komt hij/zij voor een speciaal hof van drie ervaren rechters. De rechters hoeven alleen te bepalen, of schuld bewezen is. Indien schuld bewezen is, volgt automatisch een veroordeling tot levenslange gevangenisstraf.
5. 5. Onder levenslange gevangenisstraf dient te worden verstaan: gevangenisstraf tot het einde van het leven en geen 20 jaar. Amnestie kan worden verleend aan mensen die te oud en/of ziek zijn om ooit nog een geweldsmisdrijf te plegen.
   Overwogen kan worden, om gevangenen die zich langdurig zeer goed hebben gedragen, het recht te geven om na minimaal 10 jaar gevangenisstraf amnestie te vragen.
6. 6. Onder een geweldsmisdrijf dient te worden verstaan: Mishandeling, beroving met geweld, beroving met dreiging met geweld, dreiging met geweld, afpersing met dreiging met geweld, ontvoering, aanranding, verkrachting, bezit van verboden wapens, doodslag, moord, etc.
   Als iemand veroordeeld is tot levenslang voorwaardelijk en hij wordt in zijn proeftijd aangehouden met een vuurwapen op zak, betekent dit dus levenslang onvoorwaardelijk. Dit lijkt een draconische straf voor een licht vergrijp. Je kunt echter ook stellen: Iemand die een vuurwapen bij zich draagt, is van plan om een geweldsmisdrijf te begaan. Gaat het om een gewone burger, die zich bedreigd voelt, dan kan men volstaan met een lichte straf. Gaat het om iemand die al een geweldsdelict heeft gepleegd, dan kan men niet volstaan met een lichte straf.

Passen we dit systeem toe op de Heineken-ontvoerders. Aangenomen dat ze voor de ontvoering al geweldsmisdrijven hadden gepleegd, zouden ze voor de Heineken-ontvoering levenslang hebben gekregen. Jan Boellaard werd later veroordeeld tot nog eens twintig jaar wegens moord op een douanier tijdens een mislukte cocaïnesmokkel. Dit zou nooit hebben plaatsgevonden. Cor van Hout werd in 1998 veroordeeld tot vierenhalf jaar cel wegens drugshandel en wapenbezit. Bovendien werd hij verdacht van een groot aantal zware delicten. Deze zouden nooit hebben plaatsgevonden. De rechters, de recherche en de officieren van justitie zouden minder tijd hebben verspild aan deze heren. De maatschappij zou heel wat schade bespaard zijn.

Wie durft te beweren dat zware straffen voor recidivisten niet helpen?

Concrete voorbeelden:

Casus A:

Jan, 17 jaar oud, heeft geld nodig. Hij stapt een buurtwinkel binnen, zet de punt van een dolk op de keel van de winkelier en eist geld. Er gaat iets mis, Jan schrikt, de winkelier wordt in de halsslagader gestoken en bloed dood. Jan wordt opgepakt en staat na een paar maanden weer op straat. De nabestaanden van de winkelier zien Jan regelmatig over straat lopen en worden daardoor extra getraumatiseerd.

Passen we het hiervoor voorgestelde systeem toe op Jan van casus A. Jan komt na arrestatie niet meer vrij. Hij gaat naar een huis van bewaring, tot hij voor moet komen. Na veroordeling krijgt hij vijf jaar heropvoeding. Als hij vrij komt, is hij 22 en heeft hij een vak en discipline geleerd. Gaat hij voor zijn 37e opnieuw in de fout, dan krijgt hij automatisch levenslang. Als Jan een beetje zelfbeheersing en een beetje verstand heeft, zorgt hij er voor nooit meer in de problemen te komen.

Tijdens de vijf jaar heropvoeding hangt een veroordeling tot levenslang boven zijn hoofd. Zijn hulpverleners zullen hem ervan doordringen, dat het echt verkeerd gaat, als hij niet meewerkt met de heropvoeding. In zo'n situatie kun je bij Jan een behoorlijke motivatie verwachten, om zijn leven te verbeteren. Daar krijgt hij ook ruimschoots (vijf jaar) de tijd voor.

En als Jan geen zelfbeheersing heeft? Stel dat Jan een hersenafwijking of een psychische stoornis heeft, waardoor hij zichzelf niet kan beheersen? Dan behoort Jan niet vrij rond te lopen, omdat hij dan een gevaar is voor de samenleving. Dan dienen we Jan te verplegen in een psychiatrische inrichting en hem onder medicatie te stellen. Dit dienen we dan niet te zien als straf, maar als preventieve maatregel.

Concrete voorbeelden:

Casus B:

Een winkelier wordt onder bedreiging van een mes beroofd en doet aangifte. De dader wordt opgepakt en staat een paar dagen later weer op straat. Korte tijd later krijgt de winkelier opnieuw bezoek van de dader en wordt doodgestoken.

Passen we dit systeem toe op de dader van casus B. Volgens bovenstaand voorstel komt de dader niet binnen vijf jaar vrij. Vermoedelijk heeft de dader al eerder geweldsdelicten gepleegd. Het gedrag zoals in casus B komt zelden voor bij mensen die voor het eerst een geweldsdelict plegen. Volgens bovenstaand voorstel zou deze dader levenslang krijgen voor de overval. Terugkeer naar de winkelier om verhaal te halen, is dan ondenkbaar.

Herhaling voorkomen:

Veel plegers van ernstige misdrijven vervallen in herhaling. Dat vind ik een ongewenste situatie. Als een jongen voor het eerst een ernstig misdrijf pleegt, komt hij in een inrichting met ervaren criminelen. Daar wordt hij verder opgeleid voor een criminele loopbaan. Ook dat vind ik ongewenst.

Op het voetbalveld wordt iemand die tweemaal geel krijgt voorgoed van het veld gestuurd. Wie voor de tweede keer een geweldsmisdrijf pleegt, dient voorgoed uit de samenleving verwijderd te worden.

Volgens punt 1 van mijn voorstel krijgt iemand voor het eerste geweldsdelict vijf jaar heropvoeding plus voorwaardelijk levenslang met een proeftijd van twintig jaar. In de vijf jaar heropvoeding leert de veroordeelde op een fatsoenlijke wijze zijn inkomen te verdienen. Na de vijf jaar krijgt hij/zij begeleiding bij terugkeer in de samenleving. Indien nodig krijgt de veroordeelde een nieuwe identiteit.

Gedurende deze heropvoeding hangt de veroordeelde voortdurend levenslang boven het hoofd. Als hij medegevangenen of bewaarders bedreigt of mishandelt, volgt automatisch levenslang. Als hij na de heropvoeding weer in de problemen raakt, volgt ook al gauw levenslang. De veroordeelde heeft dus de keuze: Meewerken en een nieuwe start maken, of de rest van zijn leven in de gevangenis doorbrengen. Het feit dat een dergelijk lot boven zijn hoofd hangt, zal de gemiddelde gedetineerde motiveren om zichzelf te verbeteren.

Gevangenis leefbaar houden:

Mensen die tot levenslang veroordeeld zijn, hebben niets te verliezen. In de gevangenis kunnen ze onhandelbaar worden. Voor deze levenslang gestraften is een nieuw gevangenissysteem nodig. Een voorstel hiertoe volgt in het artikel Gevangenis-systeem voor tot levenslang veroordeelden.

Andreas

Ik ben beschikbaar voor brainstorm-sessies, lezingen en seminars. Klik hier voor meer informatie